Ngược dòng vượt qua niềm hy vong số 1 của chủ nhà Felipe Almeida Wu bằng phát đạn xuất thần cuối cùng, Hoàng Xuân Vinh đã làm nên một bất ngờ lớn với cả Olympic 2016. Ngay sau tấm HCV đầu tiên đại hội của nữ VĐV Mỹ Virginia Thrasher, tấm HCV tiếp theo lần đầu tiên đã không thuộc về bất cứ cường quốc thể thao nào mà lại thuộc về Việt Nam, đất nước trước đó chưa từng có tên trên bản đồ HCV Olympic.
Tham dự nội dung 10m súng ngắn hơi nam trong buổi sáng cùng ngày thứ Bảy có 46 VĐV từ 32 nước (Việt Nam có Hoàng Xuân Vinh và Trần Quốc Cường), chọn 8 VĐV có số điểm cao nhất đi tiếp vào chung kết. Hoàng Xuân Vinh đã dễ dàng lọt vào top 8 sau khi giành 582 điểm xếp thứ tư, còn đồng đội Trần Quốc Cường chỉ có 575 điểm xếp thứ 26 buộc phải dừng bước.
Ngay sau những phát súng đầu tiên vòng chung kết Hoàng Xuân Vinh đã lại bứt lên nhóm dẫn đầu, so kè từng phần lẻ điểm cùng những xạ thủ hàng đầu thế giới- nhà vô địch Hàn Quốc Jin Jongoh HCV Olympic 2012, Felipe Almeida Wu đương kim vô địch toàn châu Mỹ của chủ nhà Brazil và Pang Wei của Trung Quốc HCV Olympic 2008 vừa về nhất vòng loại với 590 điểm ít giờ trước đó.
Vòng chung kết lần đầu tiên thi đấu theo thể thức mới, 8 VĐV tính điểm lại từ đầu và loại dần từng VĐV cho đến khi chỉ còn hai VĐV phân hạng nhất, nhì. Nhà đương kim vô địch Jin Jongoh đã phải trở thành cựu vô địch khi bị loại sau lượt bắn thứ 16, rồi cựu vô địch Pang Wei dừng bước nhận HCĐ sau lươt bắn 18 để còn lại một cuộc đấu tay đôi đầy kịch tính tranh HCV: Felipe Almeida Wu - Hoàng Xuân Vinh.
Bước vào lượt bắn thứ 20 cuối cùng Felipe Almeida đang hơn Hoàng Xuân Vinh 0,2 điểm. Xạ thủ Brazil bình thản bắn trước đạt 10,1 điểm, chốt tổng số điểm của mình là 202,1 rồi quay sang ngóng đối thủ vẫn đang nín lặng ngắm mục tiêu. Đây là những giây căng thẳng nhất trận đấu, Hoàng Xuân Vinh cần ít nhất 10,3 điểm để tiếp tục bắn play-off nhưng xạ thủ Việt Nam đã làm được hơn thế. Ngắm gần hết 75 giây cho phép, Hoàng Xuân Vinh bắn trúng sát tâm bia giành điểm cao chưa tùng có cho viên đạn cuối cùng của mình là 10,7 để đăng quang HCV đầy thuyết phục với tổng điểm 202,5 cho 20 phát súng vòng chung kết. Đây là Olympic đầu tiên môn bắn súng thi đấu theo điều lệ mới của Liên đoàn bắn súng thể thao quốc tế ISSF chính thức ban hành từ 1/1/2013 và thành tích 202,5 điểm này của xạ thủ Việt Nam được xác nhận là kỷ lục mới của Olympic.
Ngót 20 năm cầm súng thể thao qua bao thăng trầm, Đại tá 42 tuổi Hoàng Xuân Vinh vô địch Cúp bắn súng thế giới rồi từng định buông súng sau thất bại ASIAD hai năm trước, giờ bước lên đỉnh Olympic cùng chiến thắng bất hủ dâng tặng cả thể thao Việt Nam./.